Oyunlaştırma artık günümüz dünyasının çok önemli bir parçası. İş dünyasından eğitime, işe alım süreçlerinden oryantasyon süreçlerine kadar birçok farklı alanda kullanılan oyunlaştırma; sistemde geçen davranışları ödül, övgü, liderlik, anlık geri bildirimler gibi elementler aracılığı ile besleyerek kişilerin motive kalmasına ve hedeflerine ulaşmasına aracılık ediyor. İnsan odaklı bir tasarımı oyun elementleri aracılığıyla hayatımıza alan oyunlaştırmanın hayatımıza girişi aslında çok yeni olmasa da bu kavramla ilgili hala bilinmeyen ya da karıştırılan terimler mevcut. Biz de bu yazımızda sizlere oyunlaştırma hakkında bilmediğiniz, merak ettiğiniz bazı kelimelerden küçük bir oyunlaştırma sözlüğüoluşturduk. Zamanla güncelleyeceğimiz bu sözlüğün, oyunlaştırma dünyasının derinliklerine dalarken işinize yarayacağını düşünüyoruz!
Oyunlaştırma Terimleri
Game Thinking / Oyunsal Düşünme: Günlük yaşam deneyimlerini oyun unsurları (yarışma, keşif, hikayeleştirme vb.) ile birlikte kullanılabilme amacı ile oluşturulan düşünce biçimi/süreci.
Gamification / Oyunlaştırma: Oyunsal düşünce ve oyun ögelerini kullanarak, kullanıcı odaklı tasarımlar ile oyun benzeri deneyimler yaratmak. Bu deneyimler ile kişileri hedeflerine yönelik olarak motive etmek ve kalıcı pozitif davranış değişiklikleri sağlamak.
Serious Game / Ciddi Oyun: Salt eğlenceden farklı amaçlar ile tasarlanmış oyun. Uçak simülasyonu, finans simülasyonu vb. gibi kişilere gerçek hayatta yıkıcı olabilecek durumları veya olayları deneyimleterek bir görüş ve deneyim kazandırmaya yarar.
Game Mechanics / Oyun Mekaniği: Oyuncuların oyun içerisinde gerçekleşen eylem, davranış gibi etkinliklerinin sonuçlarını tanımlayan açık kurallar dizisi, kontrol mekanizması. Oyunlas¸tırmanın etkiledigˆi en o¨nemli degˆis¸kenlerden biri olarak go¨ru¨len bagˆlılık ve motivasyon du¨zeyini artırmak amacıyla kullanılırlar. Werbach ve Hunter kitabında on temel mekanik sıralamıs¸lardır. Her bir mekanik de dinamiklerin gerc¸ekles¸tirilmesine katkı sagˆlar. Bunlar ise; zorluk, s¸ans, is¸birligˆi, rekabet, geri bildirim, o¨du¨ller, alıs¸-veris¸, durum, sıra, kaynak edinimi olarak gec¸mektedir.
Game Dynamics / Oyun Dinamikleri: Oyuncuların oyun mekanikleriyle etkileşimini sağlayan eylemler, mekaniklerle etkileşime girerken ortaya çıkan faaliyetler. Oyunlas¸tırmada kullanılan dinamikler oyunlas¸tırmanın tamamını etkileyecegˆi gibi, olus¸turulacak oyununda kurgusunu olus¸turmaktadır. Werbach ve Hunter kitabında bes¸ tane dinamik listelemis¸lerdir. Bunlar; kısıtlamalar, duygular, kurgu, ilerleme ve ilis¸kilerdir.
Game Aesthetics / Oyun Estetiği: Son kullanıcı deneyimi.
Game Elements / Components (Oyun Öğeleri / Bileşenleri ): Oyunlas¸tırma biles¸enleri, oyuncu ile etkiles¸ime giren tasarım unsurları olarak tanımlanabilir. Oyuncuların oyunlas¸tırılmıs¸ bagˆlamda etkiles¸ime girdikleri rozet, lider tablosu, seviyeler, sanal hediyeler vs. gibi tasarım o¨gˆeleri oyunlas¸tırma biles¸enlerinin sadece birkac¸ıdır. Werbach ve Hunter kitabında on bes¸ tane biles¸en sıralamıs¸lardır. Bu biles¸enler; bas¸arı, avatar, rozetler, liderlik tablosu, seviyeler, puanlar, takımlar, sanal hediyeler, ic¸erigˆe ulas¸ma, kolleksiyonlar, macera, savas¸, hediye, mu¨cadele, sosyal grafiklerdir.
Player / Oyuncu: Oyunlaştırma sistemi içerisinde bulunacak, sistemi kullanacak hedef kişi.
Intrinsic Motivation / İçsel Motivasyon: Kişinin bir hedefe ulaşabilmek / bir şeyi yapabilmek için, dış faktörlerden bağımsız olarak motive olma durumu. Örneğin: bağlılık duygusu (Relatedness), özerklik (Autonmy), yetkinlik (Mastery ), amaç (Purpose)
- Bağlılık Duygusu: Motivasyon kaynağı ile kişi arasındaki duygusal bağlantı
- Özerklik: Kendi kendini yönetebilme yetisi, hareket etme özgürlüğü
- Yetkinlik: Başarılı olabilmek için gerekli olan beceri ve yeteneğe sahip olmak
- Amaç: Bireysel ya da ekip olarak ulaşılmak istenen sonuç
Extrinsic Reward / Dışsal Ödül: Somut, ekonomik ödüller. Dışarıdan gelen ve kişiyi motive eden ödüllerdir.
Fiero: Oyunlaştırma içerisinde kullanılan İtalyanca bir kelime. Büyük bir başarı elde edildiğinde ya da bir engel aşıldığında hissedilen duygu.
Naches: Oyunlaştırma içerisinde kullanılan Yidişçe bir kelime. Başarıdan gurur duyma anlamını taşıyan bu kelime oyunlaştırmada kullanıcıların aldıkları bir yardım sayesinde gerçekleştirdikleri başarı sonucu hissettikleri duyguyu tanımlamak için kullanılır.
Flow / Akış: Kullanıcıların odak dağıtan etkenlere rağmen oyun içerisinde kalması, yoğun bir konsantrasyon sergilemesi ve zaman akışını kaybetmesi kavramıdır.
Player Journey / Oyuncu Yolculuğu: On-Boarding, Habit Building ve Mastery üçlüsünden oluşur.
- On-Boarding: Sisteme atılan ilk adım, kullanıcının karşılandığı alan.
- Habit Building: Kullanıcının sistemi kullanarak alışkanlık oluşturduğu aşama.
- Mastery: Kullanıcının tüm sisteme hakim olduğu aşama.
Engagement / Katılım: İçsel motivasyon ile sağlanan katılım. Oyuna ve hikayeye bağlanma, gönül verme.
Loyalty / Sadakat: Bir şeye karşı duyulan bağlılık.
Points / Puanlar: Oyuncunun, sistem içerisinde kendisinden yapması beklenen şeyleri yerine getirdiğinde aldığı, ilerlemesine veya ödül kazanmasına katkı sağlayan puanlar.
Badges / Rozetler: Oyuncunun sistem içerisindeki başarıları sonucu aldığı rozetler.
Immediate Feedback / Anında Geri Bıldirim: Oyuncunun hareketlerinin sonuçlarını, oyun içerisinde iyiye/kötüye gittiğini, anlık olarak görüp anlaması.